ذخیره سازی گاز در میادین گازی چیست و چطور در ایران و دنیا عملیاتی شده است؟

استانداردهای ذخیره‌سازی گاز در میادین گازی شامل مجموعه‌ای از مقررات، دستورالعمل‌ها و بهترین شیوه‌ها است که برای اطمینان از ایمنی، کارایی و پایداری این فرآیند تدوین شده‌اند. این استانداردها به جنبه‌های مختلف ذخیره‌سازی گاز از جمله طراحی، ساخت، بهره‌برداری، نگهداری و ایمنی می‌پردازند. در اینجا برخی از مهم‌ترین استانداردها و جنبه‌های مرتبط با آن‌ها آورده شده است:

1. استانداردهای طراحی و ساخت:

• API (American Petroleum Institute): API مجموعه‌ای از استانداردها را برای صنعت نفت و گاز ارائه می‌دهد که شامل استانداردهایی برای طراحی و ساخت تاسیسات ذخیره‌سازی گاز نیز می‌شود. به عنوان مثال، API 1171 “مورد نیاز برای اپراتورهای ذخیره سازی زیرزمینی گاز طبیعی”
• ASME (American Society of Mechanical Engineers): ASME استانداردهایی را برای طراحی و ساخت تجهیزات تحت فشار مانند مخازن، لوله‌ها و کمپرسورها ارائه می‌دهد.
• ISO (International Organization for Standardization): ISO استانداردهای بین‌المللی را برای جنبه‌های مختلف از جمله طراحی و ساخت تاسیسات ذخیره‌سازی گاز ارائه می‌دهد.

2. استانداردهای بهره‌برداری:

• محدودیت‌های فشار و دما: این استانداردها حداکثر و حداقل فشارهای مجاز در مخزن و خطوط لوله را تعیین می‌کنند تا از آسیب دیدن تجهیزات و نشت گاز جلوگیری شود.
• نرخ تزریق و برداشت: این استانداردها حداکثر نرخ تزریق و برداشت گاز را تعیین می‌کنند تا از آسیب دیدن مخزن و کاهش کارایی آن جلوگیری شود.
• پایش و کنترل: این استانداردها الزاماتی را برای پایش مداوم فشار، دما، ترکیب گاز و سایر پارامترهای مهم تعیین می‌کنند تا از عملکرد صحیح سیستم و تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی اطمینان حاصل شود.
• بازرسی و نگهداری: این استانداردها الزاماتی را برای بازرسی دوره‌ای تجهیزات و انجام تعمیرات و نگهداری‌های پیشگیرانه تعیین می‌کنند تا از عملکرد ایمن و کارآمد سیستم اطمینان حاصل شود.

3. استانداردهای ایمنی:

• برنامه‌های مدیریت ریسک: این استانداردها الزاماتی را برای شناسایی، ارزیابی و مدیریت ریسک‌های مرتبط با ذخیره‌سازی گاز تعیین می‌کنند.
• سیستم‌های ایمنی: این استانداردها الزاماتی را برای نصب و نگهداری سیستم‌های ایمنی مانند سیستم‌های تشخیص و اطفای حریق، سیستم‌های قطع اضطراری و سیستم‌های تهویه تعیین می‌کنند.
• آموزش و صلاحیت پرسنل: این استانداردها الزاماتی را برای آموزش و صلاحیت پرسنل درگیر در بهره‌برداری و نگهداری تاسیسات ذخیره‌سازی گاز تعیین می‌کنند.
• برنامه‌های واکنش اضطراری: این استانداردها الزاماتی را برای تهیه و اجرای برنامه‌های واکنش اضطراری در صورت بروز حوادثی مانند نشت گاز، آتش‌سوزی یا انفجار تعیین می‌کنند.

4. استانداردهای زیست‌محیطی:

• کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای: این استانداردها الزاماتی را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از تاسیسات ذخیره‌سازی گاز تعیین می‌کنند.
• حفاظت از منابع آب: این استانداردها الزاماتی را برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی و سطحی در برابر آلودگی ناشی از فعالیت‌های ذخیره‌سازی گاز تعیین می‌کنند.
• مدیریت پسماند: این استانداردها الزاماتی را برای مدیریت صحیح پسماندهای تولید شده در تاسیسات ذخیره‌سازی گاز تعیین می‌کنند.

نهادهای مسئول تدوین و اجرای استانداردها:

• نهادهای دولتی: در بسیاری از کشورها، نهادهای دولتی مسئول تدوین و اجرای استانداردها و مقررات مربوط به ذخیره‌سازی گاز هستند. به عنوان مثال، در ایالات متحده، سازمان تنظیم مقررات انرژی فدرال (FERC) مسئول نظارت بر ایمنی و امنیت تاسیسات ذخیره‌سازی گاز است.
• سازمان‌های استاندارد: سازمان‌هایی مانند API، ASME و ISO استانداردهای فنی را برای صنعت نفت و گاز ارائه می‌دهند که به طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اهمیت رعایت استانداردها:

رعایت استانداردهای ذخیره‌سازی گاز برای اطمینان از ایمنی، کارایی و پایداری این فرآیند ضروری است. عدم رعایت استانداردها می‌تواند منجر به حوادث خطرناک، آسیب به محیط زیست و خسارات اقتصادی شود.